Lav Nikolajevič Tolstoj, jedan od najuticajnijih književnika 19. stoljeća, stvarao je u Rusiji u vremenu duboko obilježenom društvenom i političkom konzervativnošću. Njegova djela otvaraju pitanja morala, odgovornosti i položaja čovjeka u složenoj stvarnosti tog doba, ostavljajući pritom neizbrisiv trag u evropskoj i svjetskoj književnosti.
Rođen u imućnoj porodici u periodu carske Rusije, Tolstoj je odrastao u državi koja je u 19. stoljeću važila za egzotičnu i udaljenu u odnosu na ostatak Evrope. Ta percepcija egzotičnosti proizašla je iz činjenice da je Rusija zaostajala u tehnološkom, društvenom i političkom razvoju. Tolstoj je svjedočio ukidanju kmetstva 1861. godine i u svojim tekstovima jasno kritikovao društvo koje nije znalo prihvatiti promjene koje je novo vrijeme donosilo.
Njegov književni opus obuhvata romane, novele, drame, eseje i filozofske radove. Najviše ga pamtimo po djelima “Rat i mir” i “Ana Karenjina”, koje je napisao u četrdesetim godinama života. “Rat i mir” predstavlja više od monumentalne priče o Napoleonovim ratovima — on je i duboka analiza društva toga vremena. “Ana Karenjina” se, s druge strane, bavi moralnim dilemama, ljubavnim odnosima i pitanjima porodice.
Oba romana postigla su izuzetan uspjeh među savremenicima. “Rat i mir” označio je veliki uspon njegove karijere, dok je “Ana Karenjina” ubrzo postala jedno od najčitanijih djela u Rusiji, a kasnije i širom Evrope zahvaljujući prevodima. Ta dva romana učvrstila su njegov status jednog od najznačajnijih pisaca ruske književnosti.
Smrt brata označila je prelomni trenutak u Tolstojevom životu — započeo je duhovnu borbu koja ga je udaljila od religije i Crkve koju je ranije podržavao. Okrenuo se pacifizmu, ideji jednostavnog življenja i moralnim principima. Svoje nove poglede zapisivao je u esejima u kojima je komentarisao religiju i umjetnost.
Tolstoj je ostao dosljedan i u stavu prema položaju seljaka. Iako je kmetstvo ukinuto, smatrao je da seljaci i dalje žive teško te da je rješenje njihovog položaja u modernizaciji i reformi poljoprivrede. Veliki naglasak stavljao je na obrazovanje, što je i dokazao otvaranjem škole za djecu seljaka na vlastitom imanju.
Njegov život se završio 1910. godine, nakon što je svjedočio burnom periodu početka 20. stoljeća u Rusiji. Osudio je postupke carske vlasti tokom Prve ruske revolucije, posebno trenutke kada je vojska pucala na demonstrante. Istovremeno je pozitivno ocijenio ulogu ministra Sergeja Wittea, čovjeka koji je pokrenuo reforme i uveo Rusiju u proces industrijalizacije.
Lav Nikolajevič Tolstoj ostao je upamćen rame uz rame s najvećim imenima ruske književnosti:Dostojevskim, Puškinom, Čehovom, Gogoljem i drugim velikanima.
Datum i vrijeme objave: 20.11.2025 – 10:40 sati
