Izglasala je Generalna skupština Ujedinjenih nacija ustanoviti godišnji dan sjećanja za genocid u Srebrenici 1995. godine uprkos žestokom protivljenju bosanskih Srba i Srbije.
Rezolucija koju su napisale Njemačka i Ruanda dobila je u četvrtak 84 glasa za i 19 protiv uz 68 uzdržanih. Tako je 11. jul Međunarodni dan sjećanja na genocid u Srebrenici.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić prije glasanja upozorio je Generalnu skupštinu da će taj potez “samo otvoriti stare rane, a to će stvoriti potpunu političku devastaciju”.
On je, međutim, dodao da ne poriče ubistva u Srebrenici, rekavši da saginje “glavu pred svim žrtvama sukoba u Bosni”.
„Ova rezolucija nastoji da podstakne pomirenje u sadašnjosti i budućnosti“, rekla je nemačka ambasadorka Antje Leendertse.
U četvrtak su širom Srbije zvonila crkvena zvona u znak protesta. Srpska pravoslavna crkva saopštila je da se nada da će ovaj gest ujediniti Srbe u “molitvi, spokoju, međusobnoj solidarnosti i odlučnosti u činjenju dobra uprkos neistinitim i nepravednim optužbama sa kojima se suočavaju u UN”.
Lider bosanskih Srba Milorad Dodik je u međuvremenu negirao da se u tom bosanskom gradu uopće dogodio genocid i rekao da njegova administracija neće priznati rezoluciju UN-a.
“U Srebrenici nije bilo genocida”, rekao je Dodik na konferenciji za novinare u Srebrenici.
Snage bosanskih Srba zauzele su Srebrenicu, enklavu pod zaštitom UN-a u to vrijeme, 11. jula 1995. godine, nekoliko mjeseci prije završetka građanskog rata u Bosni i Hercegovini.
Sljedećih dana, snage bosanskih Srba ubile su oko 8.000 muslimanskih muškaraca i tinejdžera – zločin koji su Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju i Međunarodni sud pravde opisali kao genocid.
Incident se smatra najgorim pojedinačnim zločinom u Evropi od Drugog svetskog rata.
Osim uspostavljanja dana sjećanja, rezolucija osuđuje “svako poricanje” genocida i poziva zemlje članice UN-a da “čuvaju utvrđene činjenice”.
U pismu ostalim članicama UN-a, Njemačka i Ruanda opisali su glasanje kao “ključnu priliku da se ujedine u odavanju počasti žrtvama i priznavanju ključne uloge koju su odigrali međunarodni sudovi”.
‘provokativno’
Došlo je do žestoke reakcije Srbije i lidera bosanskih Srba.
Kako bi pokušali da smire tenzije, autori rezolucije dodaju – na zahtjev Crne Gore – da je krivica za genocid “individualizovana i da se ne može pripisivati nijednoj etničkoj, vjerskoj ili drugoj grupi ili zajednici u cjelini”.
To nije bilo dovoljno da umiri Beograd.
U pismu upućenom svim delegacijama UN-a u nedelju, otpravnik poslova Srbije Saša Mart upozorio je da pokretanje “istorijski osetljivih tema samo produbljuje podele i može doneti dodatnu nestabilnost na Balkanu”.
Ruski ambasador pri UN-u Vasilij Nebenzja nazvao je rezoluciju “provokativnom” i “prijetnjom miru i sigurnosti”.
Moskva je ranije stavila veto na rezoluciju Vijeća sigurnosti UN-a kojom se osuđuje “zločin genocida u Srebrenici”.
Dodik – predsjednik Republike Srpske, srpskog entiteta u Bosni u kojem su hiljade ljudi protestovale protiv rezolucije u aprilu – rekao je da je genocid u Srebrenici “prevara”.
Evropska unija je oštro odgovorila, a portparol spoljnih poslova Peter Stano rekao je: “Ne može biti poricanja” i “svako ko pokuša da baci sumnju u to nema mesta u Evropi”.
Za rodbinu žrtava masakra, debata u UN-u je važan momenat u potrazi za mirom.
“Oni koji su doveli svoj narod u ovu poziciju (negiranje genocida) moraju prihvatiti istinu, kako bismo svi našli mir i nastavili sa svojim životom”, rekla je Kada Hotić, 79-godišnja kopredsjednica Udruženja majki. Srebrenice. U genocidu je izgubila sina, muža i dva brata.
Rezolucija je “od najvećeg značaja za širenje istine”, rekao je Denis Bećirović, bošnjački član tročlanog Predsjedništva BiH.
