Rad analizira geopolitički položaj Bosne i Hercegovine u kontekstu multipolarne geometrije moći i nove sigurnosne arhitekture Evrope, oblikovane nakon ruske invazije na Ukrajinu 2022. U toj arhitekturi BiH funkcionira kao granična zona u kojoj se prepliću prilagođavanje NATO-a novim okolnostima, deklarativno ubrzani proces proširenja EU i njegovo “uokviravanje” kao geopolitičkog i kompetitivne projekcije moći međunarodnih demokratskih i autoritarnih centara.
U takvoj konstelaciji, ključno pitanje nije samo intenzitet vanjskog utjecaja na BiH, nego način na koji postdejtonska, visoko decentralizirana arhitektura države filtrira i amplificira sistemske pritiske.
Pritom polazimo od toga da se vanjska politika BiH najpreciznije objašnjava konceptom “fragmentirane zaštite”, prema kojem političke elite simultano traže asimetrične patrone, čime se onemogućava koherentan nacionalni hedžing u multipolarnom okruženju. Empirijski, identificiramo tri mehanizma moći koji preoblikuju položaj Bosne i Hercegovine u evropskoj sigurnosnoj geometriji. To su odsustvo koherentne transatlantske politike prema Bosni i Hercegovini, ruski “asimetrični veto” i patronat nad Republikom Srpskom, kao instrument blokade euroatlantskih procesa, te kineski ekonomski pristup kroz infrastrukturne kredite bez političkog uslovljavanja, koji dugoročno mogu slabiti transformativni kapacitet EU.
Politike takozvanih “matičnih država” Srbije i Hrvatske dodatno ukotvljuju ovu fragmentaciju koristeći, od strane Srbije, specijalne veze s entitetom Republika Srpska, dok Hrvatska iskorištava normativnu moć EU kako bi remodelirala Bosnu i Hercegovinu, često suprotno EU standardima.
Doprinos rada je trostruk. U prvom redu se teorijski konceptualizira “fragmentirana zaštita” u analizi malih država kakva je Bosna i Hercegovine, empirijski se sintetiziraju multivektorski obrasci utjecaja i na praktičnom političkom nivou daju se preporuke za odgovor na ove izazove.
Datum i vrijeme objave: 23.11.2025 – 11:00 sati
