Catstanbul – Unutar grada gdje mačke vladaju ulicama

Od osmanskih „čuvara mačaka“ do današnjih uličnih zaštitnika, veza Istanbula s mačkama traje stoljećima. U ovom gradu, više od 15 miliona ljudi svakodnevno dijeli prostor u zavojitim ulicama, džamijama, metro stanicama i kafićima, zajedno s procijenjenih 250.000 uličnih mačaka. Mačke su utkane u samu tkaninu i istoriju grada, jednako prisutne kao i ćilimi na svakom ćošku, prenosi BBC.

„Istanbul mačke su, uglavnom, ni kućni ljubimci ni ulične životinje, već hibrid tih pojmova“, kaže Marcel Heijnen, fotograf i autor knjige City Cats of Istanbul/Ulične mačke Istanbula, dodajući da mačke nisu u vlasništvu pojedinaca, već se o njima brine zajednica u svojim kvartovima.

Izvor fotografije: Marcel Heijnen/BBC

Poštovanje i briga za mačke danas i nekada

Lokalni odnos prema mačkama je izuzetan. „Svaka općina ima veterinarski odjel koji pomaže uličnim životinjama u svom okrugu, s besplatnim kastracijama za ulične mačke“, objašnjava Fatih Dağlı, suosnivač Cat Museum Istanbul/Muzeja mačaka. Privatne klinike nude popuste, a stanovnici često pomažu plaćanjem veterinarskih troškova.

Ova posvećenost mačkama nije nova. „Obožavanje uličnih mačaka datira još iz osmanskog perioda. Tada su lokalne fondacije brinule o životinjama. Taj odnos prema uličnim mačkama pretvorio se u profesionalni posao kada je stvoren pojam mancacı (‘čuvar mačaka’). Mancacıs su bili zaduženi da nahrane gradske mačke, a stanovnici su mogli kupovati hranu od njih i hraniti mačke sami.“

Izvor fotografije: Jeff Bogle/BBC

Veza između ljudi i mačaka u Istanbulu seže još dalje. „Još od Feničana bilo je uobičajeno da trgovci drže mačke na brodovima radi zaštite od glodara“, dodaje Dağlı. Kako su brodovi sa svilenom i začinskom robom stizali u luku Istanbula tokom rimskog i osmanskog perioda, tako su dolazile i mačke.

Mačke kao tihi ambasadori grada

Danas stanovnici Istanbula rado dijele svoj prostor s mačkama, unutar i izvan kuća, iznad i ispod zemlje. Grad je toliko „mačkast“ da ljubitelji mačaka širom svijeta koriste nadimak „Catstanbul“. Ulične mačke Istanbula pružaju osjećaj smirenosti u ovom bučnom, užurbanom gradu. One se smještaju na klupe, zidove, kućice za mačke, a prolaznici dijele obroke i pažnju s njima.

Izvor fotografije: Marcel Heijnen/BBC

„Simbiotski odnos između ljudi i mačaka započeo je upravo u ovom dijelu svijeta. Tokom osmanskih vremena mačke su zadržavane iz praktičnih razloga – pomagale su da se štite zalihe hrane od štetočina“, objašnjava Heijnen. Danas, mačke su neslužbeni turistički ambasadori Istanbula, omekšavaju rubove užurbanog grada i ostavljaju trajan trag u srcima posjetilaca.